Chương 2-Bài 4. Cấu trúc rẽ nhánh (IF ELSE)

Cấu trúc rẽ nhánh (câu lệnh if)

• Cấu trúc if đơn:

if (bieu thuc dieu kien)
{
     khối lệnh;...
}

• Cấu trúc if - else:

if (bieu thuc dieu kien)
{
     Khối lệnh 1;...;
}
else
{
     Khối lệnh 2;...;
}

• Cấu trúc if rẽ nhiều nhánh: Sau else có thể là một câu lệnh if khác.

if (bieu thuc dieu kien)
{
     Khối lệnh 1;...;
}
else if(bieu thuc dieu kien khac)
{
     Khối lệnh 2;...;
}
else if(bieu thuc dieu kien khac)
{
     Khối lệnh 3;...;
}
else
{
     Khối lệnh 4;...;
}

• Cấu trúc if lồng nhau:

if (bieu thuc dieu kien)
{
     Khối lệnh 1;...;
}
else
{
     if (bieu thuc dieu kien)
     {
          Khối lệnh A;...;
     }
     else
     {
          Khối lệnh B;...;
     }
}

Ví dụ 1

• Yêu cầu: Nhập vào 3 số nguyên. In ra màn hình số lớn nhất, nhỏ nhất.
• Code

#include <iostream>
#include <conio.h>

using namespace std;

int main() {
  int a, b, c;
  // nhap 3 so
  cout<<"\n Nhap 3 so: ";
  cout<<"\n a = ";
  cin>>a;
  cout<<"\n b = ";
  cin>>b;
  cout<<"\n c = ";
  cin>>c;
  // tim max
  int max = a;
  if (max<b) max = b;
  if (max<c) max = c;
  cout<<"\n Max: "<<max;
  // tim min
  int min = a;
  if (min>b) min = b;
  if (min>c) min = c;
  cout<<"\n Min: "<<min;

  return 0;
}

Ví dụ 2

• Yêu cầu: Giải phương trình bậc nhất 1 ẩn ax + b = 0, với a, b nhập vào từ bàn phím. Tìm nghiệm thực?
• Code

#include <iostream>
#include <conio.h>

using namespace std;
int main() {
  float a, b;
  // nhap he so
  cout<<"\n Nhap he so: ";
  cout<<"\n a = ";
  cin>>a;
  cout<<"\n b = ";
  cin>>b;
  // Giai va bien luan
  if (a==0)
     if (b==0)
        cout<<"\n Phuong trinh vo so nghiem";
     else
        cout<<"\n Phuong trinh vo nghiem";
  else
  {
     float x = -b/a;
     cout<<"\n Phuong trinh co 1 nghiem x = "<<x;
  }

  return 0;
}

Ví dụ 3

• Yêu cầu: Giải và biện luận nghiệm thực của phương trình bậc 2 một ẩn ax^2 + bx +c = 0, với a, b, c nhập vào từ bàn phím.
• Code

#include <iostream>
#include <conio.h>
#include <math.h>

using namespace std;

int main() {
  float a, b, c;
  // nhap he so
  cout<<"\n Nhap he so: ";
  cout<<"\n a = ";
  cin>>a;
  cout<<"\n b = ";
  cin>>b;
  cout<<"\n c = ";
  cin>>c;
  // Giai va bien luan
  if (a==0)
     if (b==0)
        if (c==0)
           cout<<"\n Phuong trinh vo so nghiem";
        else
           cout<<"\n Phuong trinh vo nghiem";
     else
     {
        float x = -c/b;
        cout<<"\n Phuong trinh co 1 nghiem x= "<<x;
     }
  else
  {
       float delta = b*b-4*a*c;
       if(delta<0)
         cout<<"\n Phuong trinh vo nghiem";
       if(delta=0)
         cout<<"\n Phuong trinh co nghiem kep, x1=x2= "<<-b/(2*a);
       if (delta>0)
         {
             float x1 = (-b-(float)sqrt(delta))/(2*a);
             float x2 = (-b+(float)sqrt(delta))/(2*a);
             cout<<"\n Phuong trinh co 2 nghiem, x1 = "<<x1<<"; x2 = "<<x2;
         } 
  }

  return 0;
}

Ví dụ 4

• Yêu cầu: Tính điểm cho sinh viên:
  • Nhập vào điểm: điểm toán; điểm tin học; điểm anh văn
  • Tính điểm tổng kết.
  • In kết quả điểm chữ (A, B, C, D, F) của học kỳ. Thanh điểm quy đổi như sau:
    • Dưới 4: là điểm F
    • Từ 4 đến dưới 5.5: là điểm D
    • Từ 5.5 đến dưới 7: là điểm C
    • Từ 7 đến dưới 8.5: là điểm B
    • Từ 8.5 đến 10: là điểm A
    • Ngoài các giá trị thì không tính điểm.
• Code

#include <iostream>
#include <conio.h>

using namespace std;

int main() {
  float diem_toan;
  float diem_tinhoc;
  float diem_anhvan;
  
  // Nhập điểm
  cout << "********* Moi nhap diem *********\n";
  cout << "Diem mon toan: ";
  cin >> diem_toan;
  cout << "Diem mon lap trinh: ";
  cin >> diem_tinhoc;
  cout << "Diem mon anh van: ";
  cin >> diem_anhvan;
  
  // Tính điểm trung bình
  float diem_trungbinh;
  diem_trungbinh = (diem_toan + diem_tinhoc + diem_anhvan) / 3;
  
  // Tính điểm chữ
  char diem_chu;
  if(diem_trungbinh < 4) {
    diem_chu = 'F';
  }
  else if(diem_trungbinh >= 4 && diem_trungbinh < 5.5) {
    diem_chu = 'D';
  }
  else if(diem_trungbinh >= 5.5 && diem_trungbinh < 7) {
    diem_chu = 'C';
  }
  else if(diem_trungbinh >= 7 && diem_trungbinh < 8.5) {
    diem_chu = 'B';
  }
  else if(diem_trungbinh >= 8.5 && diem_trungbinh <= 10) {
    diem_chu = 'A';
  }
  else {
    diem_chu = 'X';
  }
  
  // In kết quả ra màn hình
  cout << "********* KET QUA HOC KY *******\n";
  cout << "Diem trung binh: " << diem_trungbinh << "\n";
  cout << "Diem chu: " << diem_chu;
}